VIT-A

Βιταμίνη Α. Αυτή η βιταμίνη παιζει τον σπουδαιοτερο ρολο στην ανάπτυξη και τον σχηματισμό των κοκκάλων καθώς επίσης και στην υγεία του δέρματος και της όρασης. Ακόμη βοηθάει τον οργανισμό μας να αντιστέκεται στο κρύο, στις μολύνσεις της μύτης, του στόματος, των βρογχοπνευμόνων και των εντέρων.
Που βρίσκεται. Βρίσκεται σε αφθονία στα ψάρια, στα αβγά των ψαριών και κυρίως στο ηπατέλαιο τους (μουρουνέλαιο). Ακόμα βρίσκεται στο βούτυρο, στο γάλα και στο ήπαρ διαφόρων ζώων. Στα διάφορα φυτά δεν βρίσκεται αυτούσια αλλά πολλά λαχανικά και φρούτα περιέχουν τον ενεργό προδρομό της την β-καροτίνη ή προβιταμίνη Α.
Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη. Οι απαιτήσεις του ανθρώπινου οργανισμού σε βιταμίνη Α είναι περίπου 4-5000 ΙU την ημέρα που θεωρούνται πολύ μικρά ποσά. Μικρότερες ποσότητες δημιουργούν υποβιταμίνωση και έχουν συνέπειες κυρίως στην όραση.
Αποθήκευση. Απορροφάται στο λεπτό έντερο με την βοήθεια των χολικών υγρών και εν συνεχεία μεταφέρεται και αποθηκεύεται στο ήπαρ και τα νεφρά.
Απορρόφηση. Λιποδιαλυτή βιταμίνη, ενισχύεται από τα λίπη και περιορίζεται απ την υγρή παραφίνη. Ο πρόδρομος της το Β-Καροτένιο δύσκολα μετατρέπεται σε Βιταμίνη Α σε άτομα που πάσχουν από ασθένειες του ήπατος, υπερθυρεοειδισμό και διαβήτη.
Απώλεια - καταστροφή. Καταστρέφεται από τα χημικά φάρμακα, τα λευκαντικά (που χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία των τροφων) και το τηγάνισμα.
Αλληλεπιδράσεις. Η απορρόφυση, η συσσώρευση και η αξιοποίηση της βιταμίνης Α διευκολύνεται από την παρουσία ψευδαργύρου και βιταμίνης Ε.
Συμπτώματα έλλειψης της βιταμίνης είναι, ότι τα μάτια γίνονται πολύ ευαίσθητα στο φως, ενώ περιορίζεται ή και σταματά η έκκριση δακρύων, που τα υγραίνουν. Τα βλέφαρα κολλούν και φουσκώνουν, ενώ προκαλούνται αλλοιώσεις και μολύνσεις στον κερατοειδή χιτώνα του οφθαλμικού βολβού, νυχτερινή τύφλωση (ανικανότητα να βλέπουμε στο σκοτάδι), φλεγμονές βλεννογόνων, αναπνευστικές μολύνσεις, φτωχή ποιότητα μαλλιών, ήπιες δερματικές παθήσεις. Μπορεί ακόμα, να οδηγήσει σε κακό σχηματισμό των δοντιών και σε ανεπαρκή αύξηση των οστών. Στα βρέφη και στα παιδιά έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να προκαλέσει την ασθένεια ξηροφθαλμία.
Υπερβολική δόση βιταμίνης Α, με ποσότητες που υπερβαίνουν τα 25.000 ΙU την ημέρα, μπορεί να έχει πολύ δυσάρεστες συνέπειες. Καθώς η βιταμίνη είναι λιποδιαλυτή, δεν αποβάλλεται από τον οργανισμό, αλλά αποθηκεύεται στο ήπαρ, όπου, τελικά, μπορεί να ανέλθει σε τοξικά επίπεδα.
Συμπτώματα υπερβολικής λήψης είναι ναυτίες, απώλεια όρεξης, ξηρή κνησμώδης επιδερμίδα, πτώση των μαλλιών, πόνος στα οστά, υπνηλία και υπερβολική κόπωση. Φαινόμενα υπερβιταμίνωσης Α είχαν παρατηρηθεί παλαιότερα σε κατοίκους της Αρκτικής, που κατανάλωναν συκώτι πολικής αρκούδας. Επίσης, η υπερβιταμίνωση μπορεί να προέλθει από υπερβολική χρήση βιταμινούχων σκευασμάτων.
Θεραπευτικές χρήσεις. Ακμή, έκζεμα, ψωρίαση, καρκίνος του δέρματος, γαστρικά έλκη, νυχτερινή τύφλωση.