Έχει χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη και θεραπεία της αναιμίας, που οφείλεται σε ανεπάρκεια φολικού οξέος, λόγω αλκοολισμού, ηπατικών παθήσεων, εγκυμοσύνης , χρήσης αντισυλληπτικών χαπιών.
Που βρίσκεται. Το φυλλικό οξύ βρίσκεται ελεύθερο ή ενωμένο με επιπλέον μόρια γλουταμικού οξέος σε αφθονία στα λαχανικά, τα φασόλια, εσπεριδοειδή, το συκώτι και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Τα πράσινα φύλλα από το σπανάκι, τα γογγύλια, τα φρούτα και οι χυμοί τους, τα ξερά φασόλια και τα μπιζέλια, τα δημητριακά ολικής άλεσης, ο κρόκος του αυγού, το γάλα και η μπύρα περιέχουν υψηλές ποσότητες φυλλικού οξέος. Το φυλλικό οξύ λαμβάνεται σε μεγάλες ποσότητες με εκχύλιση φύλλων σπανακιού.
Δράση. Το φολικό οξύ δρα σαν συνένζυμο κατά τη σύνθεση του DNA, συμβάλοντας στην ομαλή διαίρεση των κυττάρων. Ενδέχεται να παίζει ρόλο στην καταπολέμηση του άγχους και της κατάθλιψης, καθώς και στη θεραπευτική αντιμετώπιση της δυσπλασίας του τραχήλου της μήτρας. Είναι, επίσης, ουσιώδους σημασίας για την κανονική ανάπτυξη του σώματος. Το φολικό οξύ συνδυαζόμενο με τη βιταμίνη Β-12 δίνει πολύ καλά συνεργικά αποτελέσματα. Θα πρέπει, όμως, να τονισθεί ότι τόσο η έλλειψη φολικού οξέος, όσο και η έλλειψη βιταμίνης Β-12 προκαλούν τον ίδιο τύπο αναιμίας (μακροκυτταρική αναιμία). Για το λόγο αυτό η θεραπεία της αναιμίας αυτής με τη λήψη φολικού οξέος δεν θα πρέπει να καθησυχάζει τον πάσχοντα , διότι μπορεί να εξακολουθεί να υποφέρει από έλλειψη βιταμίνης Β-12, με ό, τι μπορεί να συνεπάγεται για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Έτσι, για τη θεραπεία της μακροκυτταρικής αναιμίας είναι καλό να λαμβάνονται το φολικό οξύ και η βιταμίνη Β-12,μαζί.
Ημερήσια λήψη. Η ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα φυλλικού οξέος για ενήλικες είναι περίπου 0,4 mg και αυτή πρέπει να αυξάνεται κατά 50% κατά την εγκυμοσύνη και κατά την περίοδο γαλουχίας.
Συμπτώματα έλειψης. Η έλλειψη του φυλικού οξέος εκδηλώνεται με ύπουλο τρόπο. Κόπωση, καταβολή (προερχόμενα από την αναιμία που προκαλείται από την έλλειψη φυλικού οξέος), διάρροια, ανορεξία, απώλεια βάρους είναι συμπτώματα μη ειδικά και δεν εμφανίζονται μόνο στην έλλειψη φυλικού οξέος. Η έλλειψη του φυλικού οξέος μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, ταχυκαρδία και διαταραχές συμπεριφοράς. Έλλειψη φυλικού οξέος εμφανίζεται όταν η διατροφή είναι ανεπαρκής, εάν υπάρχουν αυξημένες απαιτήσεις ή εάν οι απώλειες του φυλικού οξέος είναι αυξημένες. Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός αυξάνουν τις ανάγκες για φυλικό οξύ και η δυσαπορρόφηση του φυλικού οξέος εκ μέρους του λεπτού εντέρου μπορεί να παρουσιαστεί σε καταστάσεις όπως η κοιλιοκάκη και η νόσος του Crohn. Αυξημένη απώλεια φυλικού οξέος μέσω των ούρων εμφανίζεται με την χρήση διουρητικών δισκίων ή σε περιπτώσεις κατάχρησης αλκοόλ. Ανεπάρκεια φολικού οξέος και βιταμινών Β-6, Β-12 οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα ομοκυστεϊνης, ενός τοξικού αμινοξέος που προκαλεί βλάβες στα αγγεία και προωθεί την αρτηριοσκλήρωση. Επίσης, η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει βλάβη των νεύρων και αναιμία. Τα συμπληρώματα φυλικού οξέος μπορεί να διορθώσουν την αναιμία, καλύπτουν όμως τη βλάβη που έχουν υποστεί τα νεύρα, ο νωτιαίος μυελός ή ο εγκέφαλος μέχρι να εμφανιστεί μη ανατρέψιμη βλάβη. Αυτός ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στα ηλικιωμένα άτομα στα οποία μειώνεται η λήψη της βιταμίνης Β12.
Οι χώρες που έχουν ενισχύσει τα άλευρα με φυλικό οξύ μείωσαν – όχι όμως σημαντικά – το θεωρητικό κίνδυνο.
Δευτερευόντως, το φυλικό οξύ μπορεί να μειώσει τα επίπεδα κάποιων αντιεπιληπτικών φαρμάκων (φαινυτοίνη) στο αίμα οδηγώντας σε πλημμελή έλεγχο της επιληψίας. Έρευνα που διεξήχθη στον Καναδά απέτυχε να αποδείξει αυτήν την παρενέργεια με την ενίσχυση των αλεύρων να κυμαίνεται στα 200 μg/ημέρα πρόσθετου φυλικού οξέος.
Υψηλή δοσολογία. Δεν υπάρχουν ενδείξεις τοξικότητας ή κάποιων κινδύνων σε περιπτώσεις λήψης σχετικά μεγάλων ποσοτήτων φυλλικού οξέος, αν και αναφέρεται ότι πρέπει να αποφεύγεται η λήψη ποσοτήτων μεγαλύτερων από 1 mg ημερησίως. Επίσης αναφέρεται ότι μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες ποσότητες μπορούν να εντείνουν τις κρίσεις σε περιπτώσεις επιληπτικών ατόμων.