Προλαμβάνει τη ραχίτιδα. Η βιταμίνη D μετατρέπεται στο σώμα σε 1,25 διυδροξυχοληκαλσιφερόλη, η οποία μαζί με την καλσιτονίνη και την παραθορμόνη ρυθμίζει τη συγκέντρωση του ασβεστίου στο πλάσμα του αίματος. Η μορφή αυτή κατατάσσεται από πολλούς συγγραφείς στις ορμόνες, λόγω του ότι ο τρόπος δράσης της μοιάζει μ’αυτόν των στεροειδών ορμονών. Όλες οι λειτουργίες της βιταμίνης D σχετίζονται με την «ορμονική» της δράση.
Η κύρια δράση της βιταμίνης D είναι η αύξηση του επιπέδου του ασβεστίου στο αίμα μέσω της προώθησης της απορρόφησης του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο, καθώς και μέσω της απελευθέρωσης των μετάλλων αυτών από τα οστά. Προκειμένου να διατηρηθεί η φυσιολογική αναλογία ασβεστίου/φωσφόρου στο σώμα, η βιταμίνη D αυξάνει επίσης την έκκριση φωσφόρου, αλλά όχι ασβεστίου, από τα νεφρά.
Πηγές. Τα έλαια συκωτιού του τόνου, της μουρούνας, ο κρόκος του αυγού, οι ρέγγες , το σκουμπρί, οι σαρδέλλες και ο σολομός, καθώς επίσης η πέστροφα και ο τόνος, και στο γάλα. Ειδικότερα το εμπλουτισμένο γάλα με βιταμίνη D θεωρείται η καταλληλότερη πηγή για τα παιδιά, γιατί καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες τους σε D ενώ είναι πλούσιο σε ασβέστιο και σε φώσφορο.
Ημερήσια Δόση. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση (RDA) είναι για παιδιά και νέους 200IU. Στον ενήλικα δεν μεγαλώνουν οι ανάγκες εφόσον διατρέφεται σωστά και εκτίθεται στον ήλιο. Κατά την περίοδο της ανάπτυξης, της εγκυμοσύνης και της γαλουχσίας οι ανάγκες σε ασβέστιο και βιταμίνη D αυξάνονται και πρέπει να χορηγείται εξωγενής βιταμίνη D.
Σημάδια ανεπάρκειας. Η έλλειψη οδηγεί σε εμφάνιση δυσμορφιών των οστών, αλλαγή στην σκληρότητα των οστών.
Η έλλειψη βιταμίνης D κατά την παιδική ηλικία οδηγεί σε ανάπτυξη ραχίτιδας. Η ραχίτιδα μπορεί να εμφανιστεί πρόωρα σε ηλικία μόλις δύο μηνών, όταν οι πηγές του κρανίου παραμένουν ανοιχτές και το τοίχωμα του κρανίου είναι λεπτό (κρανιόφθιση - craniotabes). Επίσης, μπορεί να καθυστερήσει τη δημιουργία των πρώτων δοντιών και να επηρεαστεί η όρθια στάση. Οι ραχίτιδες δημιουργούν διεύρυνση στα άκρα των μακρών οστών, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται μια χαρακτηριστική κύρτωση στα πόδια όταν το παιδί αρχίσει να περπατά. Επίσης στους ενήλικες, η έλλειψη βιταμίνης D οδηγεί σε οστεομαλακία. Η ασθένεια αυτή είναι κατά κύριο λόγο ίδια με τη ραχίτιδα, αλλά τα συμπτώματά της είναι λίγο διαφορετικά, καθώς τα οστά δεν αναπτύσσονται πλέον. Στην οστεομαλακία εμφανίζεται λέπτυνση και εξασθένιση των οστών, ενώ μπορούν να εμφανιστούν και αυτόματα κατάγματα. Σε γυναίκες που δεν έχουν ικανοποιητικό απόθεμα βιταμίνης D μετά την εμμηνόπαυση, μπορεί να αυξηθεί η συχνότητα οστεοπόρωσης (εύθραυστα οστά) και κατάγματος του ισχίου.
Υπερβολική δόση. Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να να οδηγήσει στην πρόκληση κινητοποίησης του αποθηκευμένου ασβεστίου. Αυτά τα τοξικά φαινόμενα εκδηλώνονται όταν η λήψη της βιταμίνης ξεπερνάει τα 3.000 IU/kg/ημέρα για πολλούς μήνες.
Νέες έρευνες για τη βιταμίνη D. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμινών D έχουν συνδεθεί ήδη με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, υψηλής πίεσης αίματος, διαβήτη και καρκίνου. Εντοπίστηκε ακόμη σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και της καλής λειτουργίας των πνευμόνων. Η έρευνα επίσης έχει δείξει ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή καταγμάτων σε ηλικιωμένους.